Πρόσωπο της Καινής Διαθήκης, φίλος και μαθητής του Χριστού, ο οποίος «ηγέρθη εκ νεκρών» προαναγγέλλοντας την Ανάσταση του Κυρίου. Το όνομα «Λάζαρος» είναι εξελληνισμένος τύπος του εβραϊκού Ελεάζαρ.
Κατά την Καινή Διαθήκη (Ιωάννου ια’ 1-44), μια μέρα ο Λάζαρος αρρώστησε βαριά και πέθανε. Οι αδελφές του ειδοποίησαν τον Ιησού ότι ο φίλος του ασθενεί βαρέως, αλλά εκείνος καθυστέρησε να έλθει. Στους μαθητές του είπε ότι ο φίλος του κοιμήθηκε και ότι θα μεταβεί στη Βηθανία για να τον ξυπνήσει. Όταν έφθασε στη Βηθανία με τους μαθητές του, η Μαρία του παραπονέθηκε ότι αν ερχόταν εγκαίρως δεν θα πέθαινε ο αδελφός της.
Τότε, ο Ιησούς δάκρυσε και με φωνή μεγάλη προ του τάφου εκραύγασε: «Λάζαρε δεύρο έξω!» και ανάστησε τον Λάζαρο τέσσερεις ημέρες μετά τον θάνατό του, προκαλώντας τον θαυμασμό των παρισταμένων και το θανάσιμο μίσος των εχθρών του Φαρισαίων (Ιωάννου ια’ 45-57).
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Λάζαρος ήταν τότε 30 χρονών και έζησε άλλα 30 χρόνια. Έγινε επίσκοπος Κιτίου στην Κύπρο και πέθανε σε ηλικία 60 ετών. Τον Οκτώβριο του 890 ο βυζαντινός αυτοκράτορας Λέων ΣΤ’ ο Σοφός βρήκε στην Κύπρο το λείψανο του Λαζάρου και το μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη.
Χρόνια πολλά σε όλους τους εορτάζοντες
Το τοποθέτησε σε αργυρή θήκη στον ομώνυμο ναό που κτίσθηκε στη βασιλεύουσα. Η ανακομιδή των λειψάνων του εορτάζεται στις 17 Οκτωβρίου. Ο τάφος του Λαζάρου έχει υποδειχθεί μέσα σε βράχο (διαστάσεων 3×3μ.) στο Όρος των Ελαιών στην Ιερουσαλήμ.
Η ανάμνηση του θαύματος της Ανάστασης του Λαζάρου εορτάζεται από την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία το Σάββατο της πέμπτης εβδομάδας («Κουφής») της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και στις 17 Μαρτίου. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία εορτάζει το γεγονός στις 17 Δεκεμβρίου.
Ο Λάζαρος έχει εμπνεύσει τη λαϊκή φαντασία. Γνωστές είναι οι παροιμίες:
- «Με τη φωνή και ο Λάζαρος»
- «Ξαναζωντάνεψε σαν τον Λάζαρο»
- «Κέρινος σαν τον Λάζαρο»
Γενικά, η προσωνυμία «Λάζαρος» δίδεται μεταφορικά σε άτομα που σώθηκαν ανέλπιστα από βέβαιο θάνατο, σε άτομα που θεωρούνταν χαμένα και ξαφνικά επέστρεψαν και σε ανθρώπους καχεκτικούς ή διαρκώς κατηφείς.
Το Λαζαροσάββατο σε πολλά μέρη της Ελλάδας οι νοικοκυρές ζυμώνουν ειδικά ψωμάκια, στα οποία δίνουν το σχήμα ανθρώπου και μάλιστα σαβανωμένου, όπως παριστάνεται ο Λάζαρος στη βυζαντινή εικονογραφία. Τα ψωμάκια αυτά λέγονται λαζάροι, λαζαρούδια, λαζαράκια, λαζόνια, λαζαρέλια κ.α.
Την ίδια ημέρα τα παιδιά (κυρίως τα κορίτσια) γυρίζουν τα σπίτια και τραγουδούν ειδικά κάλαντα, τα λεγόμενα λαζαρικά.
Πηγή: www.sansimera.gr
Η μέρα του θανάτου και της ζωής του Λαζάρου
Σάββατο του Λαζάρου είναι το πρώτο Σάββατο πριν την Μεγάλη Εβδομάδα και θεωρείται η «μέρα του θανάτου και της ζωής» αφού συνδέεται με την Ανάσταση του Λαζάρου αλλά και με πολλές δεισιδαιμονίες στην επαρχία.
Τη μέρα αυτή, ο χριστιανισμός γιορτάζει την Ανάσταση του φίλου του Χριστού, του «αγέλαστου» Λάζαρου, που ο Χριστός τον έφερε ξανά στη ζωή. Ωστόσο, σύμφωνα με την παράδοση ο τρόμος για όσα είδε στον άλλο κόσμο ο Λάζαρος, άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του που δεν ξαναγέλασε ποτέ πια από τότε που αναστήθηκε.
Η μέρα αυτή συνδέεται με πολλές δεισιδαιμονίες κυρίως στην επαρχία, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι σε πολλές περιοχές, το Σάββατο του Λαζάρου οι αγρότες δε μαζεύουν τη σοδειά τους γιατί πιστεύουν ότι μαζί με αυτήν βάζουν το θάνατο στο σπιτικό τους
Τα παλιότερα χρόνια οι εκδηλώσεις εορτασμού ήταν πολλές, ωστόσο σήμερα έχουν διασωθεί ελάχιστα μόνο έθιμα που τηρούνται στην επαρχία.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή της γιορτής, οι «Λαζαρίνες» ξεχύνονταν στα χωράφια έξω από τα χωριά και μάζευαν λουλούδια που με αυτά θα στόλιζαν το καλαθάκι τους και γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα φαγώσιμα.
«Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον Άδη που επήγες.
Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους,
δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι,
της καρδούλας μου το λέω και μοιρολογώ και κλαίω.
Του χρόνου πάλι να ‘ρθουμε, με υγεία να σας βρούμε,και ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει, να ζήσει χρόνια εκατό και να τα ξεπεράσει.»
Επίσης σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, η Ανάσταση του Λαζάρου είναι συμβολική, αφού όπως και η Ανάσταση του Θεανθρώπου συμβολίζει τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά και την ανάσταση της φύσης, γι’αυτό έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου με το οποίο τα παιδιά, γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα κάλαντα, ενώ σε ορισμένες περιοχές όπως στην Ήπειρο χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
Σε άλλες περιοχές ωστόσο τη θέση του ομοιώματος του Λαζάρου έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες, ενώ στην Κρήτη στόλιζαν έναν ξύλινο σταυρό με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες.
Στην Κω το έθιμο είναι λίγο διαφορετικό,αφού ένα παιδί αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι και στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο.
Επίσης στις περισσότερες επαρχίες της Ελλάδας, οι γυναίκες ζύμωναν για την ψυχή του Λάζαρου ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια, τους “λαζάρηδες”, τα “λαζαρούδια” ή και “λαζαράκια” στα οποία έδιναν το σχήμα ανθρώπου τυλιγμένου σε σεντόνια, όπως ακριβώς παριστάνεται ο Λάζαρος στις εικόνες, ενώ όσα παιδιά είχε η οικογένεια τόσα λαζαράκια έπλαθαν και στη θέση των ματιών έβαζαν δυο γαρίφαλα.
Πηγή: iefimerida.gr
