Η Βαυαρία θέλει να διπλασιάσει τον αριθμό των επιβατών των τοπικών δημόσιων μεταφορών έως το 2030. Η κυβέρνηση του κρατιδίου της Βαυαρίας έχει επίσης δεσμευτεί για αυτόν τον κοινό στόχο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και της κυβέρνησης του κρατιδίου. Αλλά μέχρι τότε, εξακολουθούν να λείπουν πολλά.
Στη Βαυαρία, η οργάνωση των τοπικών δημόσιων μεταφορών – με εξαίρεση τον σιδηρόδρομο – είναι αρμοδιότητα των δήμων. Και πρόκειται για εθελοντική εργασία. Μόνο η οργάνωση της σχολικής μεταφοράς είναι υποχρεωτική.
Η Ανώτατη Ελεγκτική Υπηρεσία της Βαυαρίας (ORH), μεταξύ άλλων, αναφέρει ότι αυτό έχει συνέπειες. “Το γεγονός ότι οι τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες είναι μια καθαρά εθελοντική υπηρεσία δεν παρακινεί απαραίτητα τους τοπικούς πολιτικούς να διαθέσουν περισσότερα κονδύλια”, δήλωσε ήδη ο εκπρόσωπος της ORH Thomas Braun σε ακρόαση του Landtag το 2019. Και πρότεινε να καταστήσει τις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες υποχρεωτικό καθήκον για τις περιφέρειες και τις πόλεις. Αυτό συμβαίνει ήδη σε άλλα ομοσπονδιακά κρατίδια. Ωστόσο, η κρατική κυβέρνηση υπό την ηγεσία του CSU απέρριπτε πάντα μια τέτοια μεταρρύθμιση.
Η κρατική κυβέρνηση δεν θέλει να πληρώσει για την υποχρεωτική δημόσια συγκοινωνία
Το υπόβαθρο είναι η λεγόμενη “αρχή της συνεκτικότητας”. Αυτή η νομική αρχή σημαίνει ότι εάν η κρατική κυβέρνηση αναθέτει νέα υποχρεωτικά καθήκοντα στους δήμους, πρέπει επίσης να τους παρέχει τα απαραίτητα χρήματα.
Εάν, για παράδειγμα, η Βαυαρία όριζε ως βασική υπηρεσία ότι κάθε μέρος στη Βαυαρία θα πρέπει να είναι προσβάσιμο με τοπικές συγκοινωνίες κάθε ώρα (οι Πράσινοι το απαιτούν αυτό εδώ και χρόνια), τότε αυτό θα έπρεπε να πληρωθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Μέχρι στιγμής, η κρατική κυβέρνηση δεν θέλησε να αναλάβει αυτή τη δέσμευση.
Συγκεχυμένος αριθμός προγραμμάτων επιδοτήσεων
Ωστόσο, η Βαυαρία πληρώνει αρκετά για τις τοπικές δημόσιες συγκοινωνίες.
Απαντώντας σε ερώτημα, το υπουργείο Μεταφορών απαριθμεί: 103 εκατομμύρια ευρώ για μειωμένα σχολικά εισιτήρια, 95 εκατομμύρια ευρώ σε ετήσια κονδύλια για τις δημόσιες μεταφορές στους δήμους, 65 εκατομμύρια ευρώ για “καινοτόμα έργα δημόσιων μεταφορών”, 51 εκατομμύρια ευρώ για την αγορά λεωφορείων, 46 εκατομμύρια ευρώ για χρηματοδότηση υποδομών, 14 εκατομμύρια ευρώ για ψηφιοποίηση και δικτύωση, 11 εκατομμύρια ευρώ για “μορφές εξυπηρέτησης με γνώμονα τη ζήτηση” και συνδέσεις λεωφορείων εξπρές μεταξύ νομών, επτά εκατομμύρια ευρώ για “λεωφορειακές γραμμές κρατικής σημασίας”, 500.000 ευρώ για εθελοντικά προγράμματα κοινοτικών λεωφορείων. Από τη μία πλευρά, πρόκειται για πολλά χρήματα, σχεδόν 400 εκατομμύρια ευρώ για τις τοπικές δημόσιες μεταφορές στη Βαυαρία.
Από την άλλη πλευρά, όμως, πρόκειται επίσης για μια μάλλον συγκεχυμένη ποικιλία προγραμμάτων χρηματοδότησης.
Σαφής κριτική ήδη από το 2017
Η Ανώτατη Ελεγκτική Υπηρεσία της Βαυαρίας (ORH) είχε ήδη επικρίνει το γεγονός αυτό πριν από πέντε χρόνια σε μια ειδικά προετοιμασμένη έκθεση. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, η χρηματοδότηση των δημόσιων μεταφορών της Βααυρίας είναι πολύ κατακερματισμένη και όχι αρκετά στοχευμένη.
Το κρατίδιο της Βαυαρίας δαπανά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ ετησίως για λεωφορεία, υπόγειους συρμούς και τραμ, αλλά δεν φροντίζει αρκετά ώστε να διασφαλίσει ότι τα χρήματα χρησιμοποιούνται στοχευμένα, ανέφεραν τότε οι ελεγκτές.
Καμία δικτύωση, κανένας συντονισμός και καμία γνώση στα υπουργεία ως προς το αν τα χρήματα χρησιμοποιούνται πραγματικά για την επίτευξη των στόχων – με αυτόν τον τρόπο αξιολόγησαν οι ελεγκτές τη χρηματοδότηση των δημόσιων μεταφορών από την κρατική κυβέρνηση στη δήλωσή τους από το 2017.
Τότε, συνέστησαν τη ριζική μείωση του αριθμού των προγραμμάτων χρηματοδότησης διαφόρων υπουργείων από δώδεκα μόλις σε δύο.
Νέα στρατηγική για τις δημόσιες μεταφορές
Τι συνέβη από τότε; Ποιες συνέπειες έχει αντλήσει η κρατική κυβέρνηση από την κριτική τα τελευταία χρόνια; Το Υπουργείο Μεταφορών της Βαυαρίας επεξεργάζεται μια νέα “Στρατηγική για τις δημόσιες μεταφορές 2030”, ενώ συμμετέχουν επίσης εκπρόσωποι ενώσεων, δήμων και του κλάδου των μεταφορών.
Η δομή χρηματοδότησης των δημόσιων μεταφορών της Βαυαρίας πρόκειται επίσης να αλλάξει. Η νέα ιδέα για τις τοπικές μεταφορές “πρόκειται να παρουσιαστεί πριν από το τέλος του 2022”, σύμφωνα με εκπρόσωπο του υπουργείου Μεταφορών.
Πολλοί δήμοι προχωρούν μόνοι τους
Ένα ακόμη έλλειμμα των τοπικών μεταφορών στη Βαυαρία, το οποίο δεν επικρίνει μόνο η ORH εδώ και πολλά χρόνια: Σε αντίθεση με όλα σχεδόν τα άλλα ομόσπονδα κρατίδια, το κρατίδιο της Βαυαρίας δεν διαθέτει ακόμη ολοκληρωμένες ενώσεις μεταφορών.
Αυτό σημαίνει ότι μακριά από τις μεγάλες πόλεις, 47 περιφέρειες και πόλεις εξακολουθούν να οργανώνουν τις τοπικές μεταφορές τους μόνες τους – μέχρι τώρα συχνά χωρίς επαγγελματική βοήθεια από το εξωτερικό και χωρίς να ενσωματώνουν τις σιδηροδρομικές μεταφορές.
Και εδώ, ο λόγος ήταν συνήθως ότι οι δήμοι απέφευγαν το κόστος που συνδέεται με την ένταξη σε μια ένωση μεταφορών.
Σύντομα μπορεί να υπάρξουν νέες ενώσεις μεταφορών
Ωστόσο, αυτό πρόκειται να αλλάξει: Η κρατική κυβέρνηση προσφέρει επιδοτήσεις για την προώθηση της ένταξης σε ενώσεις μεταφορών.
Αυτό έχει αντίκτυπο: Επί του παρόντος εκπονούνται μελέτες για όλους τους δήμους της Βαυαρίας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να σχεδιαστεί η ένταξη σε έναν σύνδεσμο μεταφορών σε κάθε περίπτωση.
Αφενός, πρόκειται για την επέκταση των μεγάλων ενώσεων μεταφορών γύρω από τη Νυρεμβέργη (VGN), το Μόναχο (MVV), το Άουγκσμπουργκ (AVV) και το Ρέγκενσμπουργκ (RVV).
Ωστόσο, διερευνάται επίσης η δημιουργία νέων ενώσεων μεταφορών στις περιοχές Donau-Wald, Allgäu, Mainfranken, Mittelschwaben και Südostoberbayern. Αλλά θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι να συμβεί αυτό στην πραγματικότητα.
Το εισιτήριο 365 ευρώ του Söder δεν θα είναι προς το παρόν διαθέσιμο σε όλους
Πριν από τις εκλογές στο κρατίδιο, ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας Markus Söder είχε ανακοινώσει το λεγόμενο εισιτήριο των 365 ευρώ για όλες τις βαυαρικές ενώσεις μεταφορών – αλλά μόνο ως μακροπρόθεσμο στόχο. Η πόλη της Νυρεμβέργης ήθελε να το καθιερώσει.
Στη συνέχεια, όμως, ακύρωσε το σχέδιο λόγω έλλειψης χρημάτων – ειδικά από τη στιγμή που το κρατίδιο της Βαυαρίας επιδοτεί μόνο ένα εισιτήριο 365 ευρώ για μαθητές.
Τώρα ο συνασπισμός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ξεπερνά την προηγούμενη ανακοίνωση του Söder με το εισιτήριο των 9 ευρώ – το οποίο ισχύει και για τους ενήλικες και μάλιστα σε εθνικό επίπεδο.
Καλύτερες ή φθηνότερες δημόσιες συγκοινωνίες;
Πολλοί πάροχοι μέσων μαζικής μεταφοράς είχαν στην πραγματικότητα άλλες ιδέες. Κατά την ακρόαση του Landtag με θέμα “καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες για τη Βαυαρία” το 2019, όλοι οι εμπειρογνώμονες είχαν υποστηρίξει ότι τα πρόσθετα χρήματα δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την επιδότηση των τιμών των εισιτηρίων των λεωφορείων και των τρένων, αλλά για τη βελτίωση των υπηρεσιών.
