Άνοιξε νέους δρόμους στην αεροπορική τεχνολογία, ενώ ως συνιδρυτής του πρώιμου σχήματος της Lufthansa η συμβολή του στην καθιέρωση των επιβατικών πτήσεων υπήρξε μεγάλη. Πάνω από όλα όμως ήταν άνθρωπος, σε εποχές που θριάμβευαν τα κτήνη…
Γεννημένος στις 5 Φεβρουαρίου 1859 στην πόλη Rheydt της Πρωσίας, ο Hugo Junkers ήταν ο πιο σημαντικός σχεδιαστής και μηχανικός αεροσκαφών των πρώτων δεκαετιών της αεροπορίας. Ως μεγαλύτερο επίτευγμά του θεωρείται η χρήση ελαφρών μετάλλων στην κατασκευή της ατράκτου και των φτερών των αεροπλάνων, καθώς ήταν ο πρώτος που το υλοποίησε.
Όμως, ως πολυπράγμων και εφευρέτης δεν έκανε μόνο αυτό, όσο σημαντικό κι αν αποδείχτηκε. Ως ιδρυτής της εταιρείας Junkers Flugzeug & Motorenwerke AG, ήταν ένας από τους στυλοβάτες της γερμανικής βιομηχανίας αεροσκαφών στα χρόνια του Μεσοπολέμου.
Ειδικότερα τα πολυκινητήρια επιβατικά και εμπορευματικά αεροπλάνα μεταλλικής ατράκτου που παρουσίασε, βοήθησαν στην καθιέρωση των αεροπορικών εταιρειών στη Γερμανία, καθώς και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η λαμπερή σταδιοδρομία του είναι γεμάτη κορυφαία πεπραγμένα, από τα οποία δύσκολα ξεχωρίζει κάποιος το πιο σημαντικό.
Ωστόσο, υπάρχουν πέντε αεροσκάφη-σταθμοί στην ιστορία, που πρέπει ούτως ή άλλως να αναφερθούν οπωσδήποτε: To J.1 του 1915 (το πρώτο μεταλλικό αεροσκάφος στον κόσμο), το F.13 του 1919 (το πρώτο μεταλλικό επιβατικό αεροσκάφος στον κόσμο), το W33 (το πρώτο που πέταξε πάνω από τον Ατλαντικό ωκεανό και προσγειώθηκε στην Αμερική), το σχεδόν δελταπτέρυγο G.38 και το Ju 52 του 1932 που με το παρατσούκλι Tante Ju υπήρξε ένα από τα πιο διάσημα αεροπλάνα της δεκαετίας του ’30.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Hugo Junkers, γιός ενός επιτυχημένου βιομήχανου κατασκευών, σε ηλικία 19 ετών φοίτησε διαδοχικά στα Βασιλικά Πολυτεχνεία του Charlottenburg και του Aachen, όπου και ολοκλήρωσε τις σπουδές του ως μηχανικός το 1883.
Επιστρέφοντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του εργάστηκε αρχικά στην εταιρεία του πατέρα του, ώσπου το ενδιαφέρον του να κεντριστεί από τις διαλέξεις για τον ηλεκτρομαγνητισμό και την θερμοδυναμική που έδινε ο Adolf Slaby στο Charlottenburg.
Σύντομα βρέθηκε να δουλεύει μαζί του, στην εταιρεία Continental-Gasgesellschaft, που διατηρούσε ο τελευταίος στο Dessau. Σε μία από τις πρώτες του δραστηριότητες εκεί, εργάστηκε για την ανάπτυξη του πρώτου εμβολοφόρου κινητήρα.
Στη συνέχεια κατοχύρωσε τα πρώτα του διπλώματα ευρεσιτεχνίας, αρχής γενομένης από έναν θερμιδομετρητή, που το 1893 τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο στην έκθεση World Columbian Exposition στο Chicago.
Το 1895 ίδρυσε την Junkers & Company, για να αξιοποιήσει περαιτέρω τις εφευρέσεις του. Δύο χρόνια αργότερα προσφέρθηκε στον Hugo η θέση του καθηγητή μηχανολογίας στο Πολυτεχνείο του Aachen, όπου δίδαξε μέχρι το 1912.
Ταυτόχρονα εργαζόταν ως εφευρέτης-μηχανικός, λαμβάνοντας σημαντικά κέρδη από την Junkers & Co. χάρις στις επινοήσεις του (θερμιδομετρητές, θερμάστρες αερίου, ρυθμιστές πίεσης, κινητήρες πετρελαίου εσωτερικής καύσης, αερόθερμα και άλλα).
Ο κόσμος της αεροπορίας ίσως να μην είχε γνωρίσει τον Junkers, αν εκείνος δεν είχε συνεργαστεί στην ηλικία των 50 χρόνων με τον μηχανικό Hans Reissner από το Aachen. Ο δεύτερος είχε αναπτύξει σχέδια για ένα μεταλλικό αεροσκάφος, τα οποία πήραν σάρκα και οστά το 1909 στις εγκαταστάσεις της Junkers & Co. στο Dessau, όπου ο Hugo λειτουργούσε ήδη μια αεροδυναμική σήραγγα.
Εκείνο το πρώτο αεροπλάνο έφερε κυματοειδή φτερά κατασκευασμένα από σίδηρο κι αυτή ήταν χρονολογικά η πρώτη πινελιά του Junkers στον κόσμο της αεροπορίας, την οποία κατοχύρωσε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας τον επόμενο χρόνο.
Ανοίγοντας τους ουρανούς στις επιβατικές πτήσεις…
Το τέλος του πρώτου παγκοσμίου πολέμου έδωσε την ευκαιρία στον Junkers να επιστρέψει στις δραστηριότητες που θεωρούσε χρήσιμες και αληθινά δημιουργικές: Το F.13 του 1919 ήταν το πρώτο μεταλλικό επιβατικό αεροσκάφος και το πρώτο μιας σειράς από αεροπλάνα που άνοιξαν το δρόμο στην καθιέρωση των επιβατικών πτήσεων, των οποίων ήταν ένθερμος υποστηρικτής.
Μέσα από μια ποικιλία επιχειρηματικών πρωτοβουλιών ο Junkers συνέβαλε ενεργά στην ίδρυση και την ανάπτυξη των αεροπορικών εταιρειών σε όλη την υδρόγειο, με σκοπό ασφαλώς να τους πουλήσει τα αεροσκάφη του.
Χάρις στον προσανατολισμό αυτό ο Hugo διαδραμάτισε καίριο ρόλο στα αρχικά στάδια της ανάπτυξής τους, όπως συνέβη με την Deutsche Luft Hansa και την Lloyd Aereo της Βολιβίας.
Ωστόσο, αρκετές από τις επιχειρηματικές δραστηριότητές του απέτυχαν εξαιτίας της δύσκολης οικονομικής κατάστασης των αρχών της δεκαετίας του ’30 και των πολιτικών προβλημάτων που εκείνες δημιούργησαν.
Το άδικο τέλος…
Ο Junkers ήταν εκ πεποιθήσεως σοσιαλιστής και ειρηνιστής. Για τους λόγους αυτούς, είχε αρκετές ευκαιρίες για να συγκρούεται κατά καιρούς με την εκάστοτε γερμανική ηγεσία.
Το 1917 η κυβέρνηση τον ανάγκασε σε συνεργασία με τον Anthony Fokker, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα καλύπτονται οι στόχοι της παραγωγής σε καιρό πολέμου, καθώς η απροθυμία του Hugo της προκαλούσε μεγάλο εκνευρισμό.
Εκτός των άλλων, στο εργοστάσιό του λάμβανε χώρα ένα ευρύ φάσμα πολιτικών απόψεων μεταξύ των εργαζομένων, γεγονός που καθόλου δεν έδειχνε να τον ενοχλεί.
Άλλωστε, η άποψη που επικρατούσε περισσότερο ανάμεσά τους ήταν πως η αεροπορία προσφέρει ελπίδα για την εθνική ανανέωση και την τόσο αναγκαία άνοδο της γερμανικής οικονομίας.
Η πρώτη μεγάλη ατυχία για τον Junkers προέκυψε το 1926, όταν εξαιτίας μιας αποτυχημένης επιχείρησης για την κατασκευή αεροσκαφών για την Σοβιετική Ένωση, δεν μπόρεσε να αποπληρώσει κάποια κρατικά δάνεια και έχασε τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους των επιχειρήσεών του.
Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε οκτώ χρόνια αργότερα, όταν οι ναζιστικές αρχές που ήθελαν να επανεξοπλίσουν την Γερμανία απαίτησαν άμεσα την κυριότητα των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας του και την πλειοψηφία των μετοχών των υπόλοιπων εταιρειών του (υποκινητής της εξέλιξης αυτής ήταν ο Hermann Göring, τον οποίο ο Junkers δεν εκτιμούσε καθόλου ως πιλότο).
Υπό την απειλή της φυλάκισης τελικά συναίνεσε και ένα χρόνο αργότερα πέθανε, ενώ ήταν σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Gauting κοντά στο Μόναχο.
Στη συνέχεια η πρώην εταιρεία του παρήγαγε αρκετές ιπτάμενες πολεμικές μηχανές έως το τέλος του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, με τις οποίες όμως ο ίδιος δεν είχε καμία σχέση.
