«Βλέπουμε ήδη στα καταστήματα προσφορές, άρα το μέτρο αποδίδει», δήλωσε ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς, προφανώς ικανοποιημένος από την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης να μειώσει από 1ης Ιουλίου και για ένα εξάμηνο το ΦΠΑ: κατά 3% τον υψηλό συντελεστή 19% και κατά 2% των χαμηλό 7%. Στόχος του Βερολίνου είναι η τόνωση της κατανάλωσης στο πλαίσιο του γενικότερου σχεδίου επανεκκίνησης της γερμανικής οικονομίας.
Περίπου μια εβδομάδα πριν την επίσημη εφαρμογή του μέτρου πολλά σουπερμάρκετ άρχισαν ήδη να μετακυλούν στους καταναλωτές τη μείωση του ΦΠΑ. Την αρχή έκανε το εκπτωτικό Lidl τοποθετώντας στα ράφια, πάνω από τα προϊόντα, την επιγραφή «Φθηνότερα» καθώς και τη τιμή πριν και μετά τη μείωση του φόρου. Ας σημειωθεί ότι στη Γερμανία τα αποκαλούμενα «βασικά είδη τροφίμων», όπως αρτοσκευάσματα, γαλακτοκομικά, αυγά, κρέας και ψάρι επιβαρύνονται με τον χαμηλό συντελεστή 7%, ενώ τα υπόλοιπα τρόφιμα, όπως τα αναψυκτικά για παράδειγμα, με τον υψηλότερο 19%.
Όπως αναμένονταν η κίνηση της αλυσίδας πυροδότησε νέα μάχη τιμών μεταξύ σουπερμάρκετ. Λίγες μέρες αργότερα ακολούθησε ο κορυφαίος ανταγωνιστής των Lidl, η Aldi, ανεβάζοντας ωστόσο τον πήχη. Η επίσης εκπτωτική αλυσίδα ανακοίνωσε ότι προχωρά σε μείωση όχι 2%, που προβλέπει ο νόμος, αλλά 3%. Σύμφωνα με τη διοίκηση της αλυσίδας η μείωση του ΦΠΑ θα στοιχίσει πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ. Είναι όμως σαφές ότι η Aldi θέλει, πάση θυσία, να ενισχύσει τη φήμη της ως του φθηνότερου σουπερμάρκετ. Παρόμοια στρατηγική εφαρμόζει και η αλυσίδα καλλυντικών Rossmann, η οποία ανακοίνωσε ότι μειώνει τον ΦΠΑ σε όλα τις τα προϊόντα, ακόμα και τα τρόφιμα, κατά 3% ανεξάρτητα από τον συντελεστή.
Από τον πόλεμο τιμών μεταξύ Lidl και Aldi δεν θα μπορούσαν να λείψουν οι άλλες γερμανικές αλυσίδες σουπεμάρκετ. Έτσι η Edeka προτίθεται, από Δευτέρα, να μειώσει τις τιμές της, στρογγυλοποιώντας τις μάλιστα προς όφελος του πελάτη, ενώ τα Rewe υποσχέθηκαν με μετακυλήσουν πλήρως τον χαμηλότερο ΦΠΑ στους καταναλωτές. Το ίδιο δεσμεύθηκαν να πράξουν οι αλυσίδες ηλεκτρονικών Μedia Markt/Saturn, καθώς και η μεγαλύτερη γερμανική αλυσίδα υποδημάτων Deichmann.
Για τον ειδικό σε ζητήματα εμπορίου Στέφαν Ρίσεν από το Δυαδικό Πανεπιστήμιο Βάδης-Βιρτεμβέργης δεν αποτελεί έκπληξη ότι ο πόλεμος τιμών κορυφώνεται αυτή τη περίοδο. Εδώ και καιρό προειδοποιούσε ότι «η μείωση του ΦΠΑ εντείνει το κίνδυνο ενός πολέμου τιμών στο λιανικό εμπόριο», διότι όπως εκτιμά είναι για πολλές αλυσίδες η ιδανική ευκαιρία για να διαφημιστούν στους καταναλωτές με όχημα τις χαμηλές τιμές. Από τη πλευρά του ο Ρόμπερτ Κέκσκες από την Εταιρεία Καταναλωτικών Ερευνών GfK θεωρεί ότι «οι έμποροι επικεντρώνονται στις τιμές, διότι γνωρίζουν ότι λόγω της κρίσης οι καταναλωτές θα ζητούν ολοένα και περισσότερο φθηνότερα προϊόντα».
Η μετακύλιση του κέρδους από το μειωμένο ΦΠΑ στους καταναλωτές δεν είναι υποχρεωτική για τους εμπόρους και τα καταστήματα, καθιστά σαφές του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας: «Είναι στη διακριτική ευχέρεια των επιχειρήσεων και όσων προσφέρουν υπηρεσίες αν θα διατηρήσουν τις τιμές, ως έχουν, αυξάνοντας το κέρδος τους ή αν θα τις μειώσουν».
Όλοι (αναγκαστικά) στο χορό
O ανταγωνισμός μεταξύ των σουπερμάρκετ είναι ωστόσο τόσο σκληρός στη Γερμανία, που οι περισσότερες αλυσίδες δεν μπορούν παρά να συμμετάσχουν στο πόλεμο της χαμηλότερης τιμής. Αν εξαιρέσουμε ωστόσο τον τομέα των τροφίμων, σε άλλους κλάδους η κατάσταση είναι διαφορετική. Σφυγμομέτρηση της εταιρίας συμβούλων εμπορίου BEE σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις δείχνει ότι περίπου το 20% σχεδιάζει να μην μετακυλήσει καθόλου ή να μετακυλήσει μερικώς τη μείωση του ΦΠΑ στους πελάτες. Άλλο ένα 20% δεν έχει ακόμα αποφασίσει πως θα διαχειριστεί τη νέα κατάσταση.
Τη μεγαλύτερη αντίσταση για μείωση των τιμών προβάλλουν οι τομείς ρουχισμού, υποδημάτων και αθλητικών ειδικών, σύμφωνα με τους συμβούλους της BEE. Ο ειδικός Σεμπάστιαν Ντέπε προειδοποεί ωστόσο ότι οι πελάτες θεωρούν πλέον δεδομένη μια μείωση τιμών και αν δεν δουν μειώσεις στο ράφι δεν αποκλείεται να αισθανθούν ότι εξαπατώνται».
