Η συμπεριφορά των ελληνικών αρχών πριν από ένα μήνα στα σύνορα με την Τουρκία στον Έβρο δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί συμβατή με το διεθνές δίκαιο. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει γνωμοδότηση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της γερμανικής βουλής, σύμφωνα με δημοσίευμα στην ιστοσελίδα του Πρώτου Προγράμματος της γερμανικής τηλεόρασης (ARD).
Σημειωτέων ότι στο παρελθόν η υπηρεσία αυτή επανειλημμένα είχε θεωρήσει νόμιμες τις ελληνικές διεκδικήσεις για επανορθώσεις και αποζημιώσεις. Οι εκτιμήσεις της συντάσσονται κάθε φορά μετά από αίτημα ΚΟ και δεν εκφράζουν την άποψη της γερμανικής βουλής. Στην προκειμένη περίπτωση η επερώτηση προήλθε από το κόμμα “Η Αριστερά” (Die Linke).
Και η Ισπανία έκανε push-backs αλλά…
Στη γνωμοδότησή τους οι γερμανοί εμπειρογνώμονες αναγνωρίζουν μεν ότι κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να προστατεύει τα σύνορα του, αλλά πάντα θα πρέπει να τηρείται η αρχή της αναλογικότητας.
Όπως συμπεραίνουν, «η χρήση εκτοξευτήρων νερού, ανεμιστήρων και δακρυγόνων, ακόμη και εναντίον αόπλων γυναικών και παιδιών», αντιβαίνει σε αυτή την αρχή.
Πέραν αυτού οι επιστήμονες επικρίνουν την Ελλάδα επειδή έκλεισε τα σύνορα της ανεξαιρέτως για όλους τους πρόσφυγες χωρίς να εξετάσει αν κάποιος πράγματι δικαιούται άσυλο. Για παράδειγμα, επειδή κάποιος κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπος με βασανιστήρια στην Τουρκία.
Και τέλος, με την άρνησή της να δεχτεί αιτήσεις ασύλου για ένα μήνα η ελληνική κυβέρνηση έθεσε εκτός ισχύος ένα θεμελιώδες δικαίωμα.
Στην επιστημονική έκθεση γίνεται εκτενής αναφορά σε ανάλογη στάση της Ισπανίας πριν από μερικά χρόνια. Και οι ισπανικές αρχές έκαναν χρήση βίας προκειμένου να αποτρέψουν αναζητούντες άσυλο να εισέλθουν στον ισπανικό θύλακα Μελίγια στο Μαρόκο.
Σε σχετική δίκη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αποφάνθηκε ότι τα push-bacsk των Ισπανών ήταν νόμιμα: αυτοί που επιχείρησαν τότε να εισέλθουν παράνομα σε ισπανικό έδαφος θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιήσει νόμιμους και όντως υπάρχοντες τρόπους πρόσβασης.
Επίσης, οι ευρωπαίοι δικαστές αναγνώρισαν ότι πολύ νωρίς οι ισπανικές αρχές είχαν διαπιστώσει πως οι μετανάστες που ήθελαν να εισέλθουν μέσω Μελίγια δεν ήταν πρόσφυγες και συνεπώς δεν είχαν το δικαίωμα για άσυλο.
Κατά την άποψη των γερμανών εμπειρογνωμόνων στην περίπτωση των προσφύγων στο Έβρο ουδέποτε εξετάστηκε από τις ελληνικές αρχές, αν είχαν το δικαίωμα να τους παρασχεθεί άσυλο ή όχι. Αν για παράδειγμα ανάμεσα τους βρίσκονταν Σύροι που στην ΕΕ κατά κανόνα έχουν το δικαίωμα ασύλου ή επικουρικής προστασίας.
Νομικά αναίτιοι φόβοι
Η επιστημονική έκθεση αναφέρεται και στους φόβους για μαζική εισροή, που εκφράστηκαν από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, όταν ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε το άνοιγμα των συνόρων.
Από νομικής άποψης οι φόβοι αυτοί θα δικαιολογούσαν την παρεμπόδιση της διέλευσης των συνόρων μόνο σε μια «ακραία κατάσταση έκτακτης ανάγκης».
Για παράδειγμα αν υπήρχαν «συγκεκριμένες ενδείξεις» ότι μεταξύ των προσφύγων υπήρχαν εγκληματίες πολέμου και τρομοκράτες που θέλουν να περάσουν τα σύνορα ή ακόμη αν μία μαζική προσφυγική ροή θα έθετε σε κίνδυνο την οικονομική επιβίωση του χώρας.
Οι εμπειρογνώμονες της Επιστημονικής Υπηρεσίας θεωρούν ότι εν προκειμένω αυτοί οι λόγοι δεν συνέτρεχαν.
