Μόνο στη Βαυαρία ζουν σήμερα περίπου 240.000 άτομα με άνοια και ο αριθμός τους αυξάνεται. Αλλά τι είναι η άνοια; Πώς αναγνωρίζω την άνοια; Πώς μπορώ να προστατεύσω τον εαυτό μου από αυτό; Και τι συμβουλές υπάρχουν για τους συγγενείς;
Η άνοια είναι μια από τις πιο συχνές ασθένειες της τρίτης ηλικίας. Υπάρχουν περισσότερες από 50 διαφορετικές μορφές άνοιας. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μη αναστρέψιμη μορφή άνοιας, η οποία αντιπροσωπεύει περίπου το 60 έως 65%.
Όλες έχουν ένα κοινό: η απόδοση του εγκεφάλου επιδεινώνεται. Για τους πάσχοντες, καθώς και για τους συγγενείς τους, δεν είναι συχνά εύκολο να αντιμετωπίσουν την ασθένεια.
Ωστόσο, η καλύτερη γνώση για την άνοια μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπισή της. Απαντήσεις σε συχνές ερωτήσεις σχετικά με την άνοια.
Τι είναι η άνοια;
Η άνοια είναι μια ασθένεια κατά την οποία η ικανότητα λειτουργίας του εγκεφάλου επιδεινώνεται. Ο όρος άνοια προέρχεται από το λατινικό de-mens (de = “μακριά από”, mens = “νους”) και μπορεί να μεταφραστεί ως “χωρίς νου”.
Ποιες είναι οι αιτίες της άνοιας;
Τα αίτια όλων των μορφών άνοιας δεν έχουν αποσαφηνιστεί οριστικά. Στην περίπτωση της πιο συχνής μορφής άνοιας, της νόσου Αλτσχάιμερ, είναι πλέον γνωστό ότι οι εναποθέσεις πρωτεϊνών στον εγκέφαλο συνδέονται με την καταστροφή των νευρικών κυττάρων και τη μείωση της νοητικής απόδοσης.
Σε άλλες μορφές άνοιας, τα χρόνια συμπτώματα δηλητηρίασης – που προκαλούνται από κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών, για παράδειγμα – μπορεί να είναι η αιτία της άνοιας. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μιλάμε για δευτερογενή μορφή άνοιας.
Πώς αναγνωρίζω την άνοια;
Τυπικά σημάδια της άνοιας είναι η αυξανόμενη λήθη, τα προβλήματα προσανατολισμού, τα προβλήματα εύρεσης λέξεων, η σύγχυση και η μείωση της συγκέντρωσης. Ωστόσο, όλα αυτά μπορούν επίσης να εμφανιστούν λόγω παρακμής που σχετίζεται με την ηλικία.
Ωστόσο, εάν αυτά τα συμπτώματα εμφανίζονται συχνότερα και επανειλημμένα, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη άνοιας. Μόνο ένας γιατρός μπορεί να κάνει οριστική διάγνωση.
Πώς γίνεται η διάγνωση της άνοιας;
Για τη διάγνωση της άνοιας, εκτός από τη συζήτηση με τον πάσχοντα, πρέπει πρώτα να διεξαχθούν διάφορα ψυχολογικά τεστ και σωματικές καθώς και νευρολογικές εξετάσεις.
Ακολουθούν εργαστηριακές εξετάσεις και διάφορες απεικονιστικές διαδικασίες, όπως αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία.
Ποιες είναι οι διάφορες μορφές και πορείες της άνοιας;
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές άνοιας. Από τις μη αναστρέψιμες μορφές άνοιας, η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή, ακολουθούμενη από τις αγγειακές άνοιες.
Αντιπροσωπεύουν το 20 έως 30 τοις εκατό. Σε ποσοστό περίπου 15 τοις εκατό, υπάρχει συνδυασμός και των δύο ασθενειών. Μόνο το 5 έως 15 τοις εκατό των ασθενών με άνοια έχουν άλλη μορφή άνοιας.
Η άνοια αρχίζει σταδιακά. Στα αρχικά στάδια της νόσου, οι πάσχοντες είναι συχνά κουρασμένοι, ξεχασιάρηδες, δυσκολεύονται να προσανατολιστούν σε νέο περιβάλλον, είναι ευερέθιστοι, κυκλοθυμικοί και απομονώνονται.
Καθώς η νόσος εξελίσσεται, η κατανόηση του λόγου και της ομιλίας επιδεινώνεται και η αρχική απάθεια συχνά μετατρέπεται σε ανησυχία. Ο ρυθμός ημέρας-νύχτας μπερδεύεται.
Εάν η κατάσταση επιδεινωθεί περαιτέρω, οι ασθενείς με άνοια δεν αναγνωρίζουν πλέον ούτε τους στενούς συγγενείς τους και χάνουν τον έλεγχο όλων των σωματικών λειτουργιών. Σε αυτό το τελικό στάδιο της νόσου, οι πάσχοντες εξαρτώνται από τη φροντίδα όλο το εικοσιτετράωρο.
Είναι η άνοια θεραπεύσιμη;
Σχεδόν όλα τα νοσήματα άνοιας έχουν εγκεφαλικά-οργανικά αίτια και επομένως δεν είναι θεραπεύσιμα. Μόνο οι δευτερογενείς άνοσες, όπως αυτές που προκαλούνται από φάρμακα ή κατάχρηση αλκοόλ, μπορούν να θεραπευτούν μερικώς, αν διαγνωστούν εγκαίρως.
Ωστόσο, αυτές οι λεγόμενες δευτερογενείς άνοιες αντιπροσωπεύουν μόνο το δέκα τοις εκατό περίπου του συνόλου των ασθενών με άνοια.
Μπορώ να προλάβω την άνοια;
Έχει αποδειχθεί ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής με άφθονη άσκηση, υγιεινή διατροφή και πνευματικές και κοινωνικές δραστηριότητες μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, αλλά η στοχευμένη πρόληψη της άνοιας δεν είναι ακόμη δυνατή.
Ποιες θεραπείες είναι διαθέσιμες για την άνοια;
Δεδομένου ότι οι πρωτοπαθείς άνοσες, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, δεν μπορούν να θεραπευτούν, οι θεραπείες αφορούν μόνο τη βελτίωση της κατάστασης διαβίωσης των πασχόντων μέσω κατάλληλων θεραπειών.
Για παράδειγμα, η πορεία της νόσου Αλτσχάιμερ μπορεί να επηρεαστεί θετικά με τη βοήθεια της φαρμακευτικής αγωγής. Διάφορες θεραπείες, όπως η εξάσκηση μνήμης ή η φυσιοθεραπεία, μπορούν να βοηθήσουν να διατηρηθεί το άτομο με άνοια σε καλή φυσική κατάσταση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Στην περίπτωση των λεγόμενων δευτερογενών μορφών άνοιας, θεραπείες όπως η στέρηση του αλκοόλ μπορούν όχι μόνο να βοηθήσουν, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις να θεραπεύσουν πλήρως τους πάσχοντες.
Συμβουλές για συγγενείς: Πώς αντιμετωπίζω τους ασθενείς με άνοια;
Η σωστή αντιμετώπιση των ασθενών με άνοια είναι σημαντική και μπορεί να κάνει την καθημερινή ζωή των πασχόντων πολύ πιο εύκολη. Ακολουθούν οι συμβουλές που έχει συγκεντρώσει το ασφαλιστικό ταμείο AOK Βαυαρίας στον ιστότοπό του για τους ενδιαφερόμενους:
Μιλήστε σε ένα άτομο με άνοια με σύντομες, σαφείς προτάσεις, ώστε να μην αισθάνεται καταβεβλημένο.
Να τους δίνετε πάντα την αίσθηση ότι τους καταλαβαίνετε και τους παίρνετε στα σοβαρά.
Ποτέ μην τον πιέζετε. Οι ασθενείς με άνοια δεν μπορούν να διαχειριστούν το άγχος.
Μην παίρνετε τις αντιπαραθέσεις προσωπικά.
Προσπαθήστε να τον ηρεμήσετε σε δύσκολες καταστάσεις με λόγια κατανόησης.
Μείνετε ήρεμοι σε καταστάσεις σύγκρουσης. Αν είστε πολύ θυμωμένοι για περαιτέρω συζήτηση, φύγετε για λίγο από το δωμάτιο.
Σε μια τεταμένη κατάσταση, προσπαθήστε να μην κρατάτε το άτομο που είναι άρρωστο. Αυτό μπορεί μόνο να εντείνει τον αντιληπτό θυμό.
Οι ασθενείς με άνοια αντιδρούν πολύ έντονα στις διαθέσεις – όσο πιο ήρεμοι είστε, τόσο καλύτερα θα μπορέσει να ανταπεξέλθει ο ασθενής.
Η Βαυαρική Εβδομάδα Άνοιας
Το κρατίδιο της Βαυαρίας διοργανώνει τη δεύτερη Βαυαρική Εβδομάδα Άνοιας από τις 17 έως τις 26 Σεπτεμβρίου. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει περισσότερες από 550 εκδηλώσεις που συμβάλουν στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για το θέμα.
Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας της Βαυαρίας Klaus Holetschek, εκτός από τις δια ζώσης εκδηλώσεις θα προσφέρονται και διαδικτυακές μορφές.
“Η άνοια είναι μια πρόκληση για το σύνολο της κοινωνίας και μπορεί να μας επηρεάσει όλους – άμεσα ή ως συγγενείς των ατόμων που πάσχουν”, δήλωσε ο πολιτικός του CSU στην ανακοίνωση της εβδομάδας δράσης.
