Ανεξάρτητα από άλλες μορφές άδειας, όπως άδεια αναψυχής ή εκπαιδευτική άδεια, οι εργαζόμενοι μπορούν σε ειδικές περιπτώσεις να ζητήσουν την αποκαλούμενη “ειδική άδεια“.
Σύμφωνα με το άρθρο 616 του BGB (Αστικού Κώδικα), ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να χορηγεί πληρωμένη ειδική άδεια στον εργαζόμενο εάν εμποδίζεται “για μια λογική χρονική περίοδο εξαιτίας ενός λόγου, εξαιτίας του οποίου το πρόσωπο θα πρέπει να δικαιολογήσει την απουσία του από την υπηρεσία” .
Γενικά αποδεκτοί λόγοι για ειδική αμειβόμενη άδεια
Μεταξύ των γενικώς αποδεκτών λόγων για τους οποίους ο εργοδότης πρέπει συνήθως να χορηγήσει ειδική άδεια, είναι:
- Γέννηση συζύγου ή συντρόφου (1 εργάσιμη ημέρα).
- Θάνατος στενού συγγενικού προσώπου, όπως συζύγου ή συντρόφου, παιδιών και γονέων (2 εργάσιμες ημέρες).
- Μετακόμιση επιχείρησης ή για λόγους εργασίας(1 εργάσιμη ημέρα).
- 25 και 40ετή επέτειος εργασίας ή υπηρεσίας (1 εργάσιμη ημέρα).
- Ιατρικές εξετάσεις και θεραπείες που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν εκτός ωρών εργασίας (για την απαιτούμενη διάρκεια).
- Εκπλήρωση των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του πολίτη, όπως μάρτυρες σε δικαστήριο ή εκλογές (για την απαραίτητη διάρκεια).
- Συμμετοχή σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται από συνδικαλιστικές οργανώσεις ή επαγγελματικές ενώσεις (έως 10 εργάσιμες ημέρες).
- Σοβαρή ασθένεια των μελών της οικογένειας στο σπίτι (1 εργάσιμη ημέρα), τα παιδιά ή οι φροντιστές των παιδιών (4 εργάσιμες ημέρες ανά παιδί) εάν δεν υπάρχει άλλος φροντιστής.
Ειδική άδεια για τους εργαζομένους
Ωστόσο, οι εργαζόμενοι μπορούν επίσης να λαμβάνουν ειδική ή μη αμειβόμενη ειδική άδεια σε άλλες περιπτώσεις.
Για παράδειγμα, η συλλογική σύμβαση της δημόσιας διοίκησης προβλέπει ότι ο εργοδότης μπορεί να «χορηγήσει απαλλαγή από την εργασία για τρεις εργάσιμες ημέρες σε άλλες επείγουσες περιπτώσεις» και ότι η μη αμειβόμενη άδεια μπορεί επίσης να χορηγηθεί σε «δικαιολογημένες περιπτώσεις» (§ 29 TVöD).
Τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνουν εθελοντικές δραστηριότητες (σε ορισμένα κρατίδια), αναζήτηση εργασίας και εγγραφή στο γραφείο ευρέσεως εργασίας ή οικογενειακές συγκεντρώσεις, π.χ χρυσός γάμος των γονέων (σύμφωνα με διάφορες συλλογικές συμβάσεις).
Άλλες περιπτώσεις είναι νομικά εξαιρετικά αμφιλεγόμενες και η απόφαση είναι αποκλειστική κρίση του εργοδότη.
Ακόμα και η γέννηση ενός παιδιού εκτός γάμου δεν πρέπει απαραίτητα να αποτελεί λόγο για ειδική αμειβόμενη άδεια αν μόνο η “σύζυγος” αναφέρεται στη συλλογική σύμβαση ή στη σύμβαση εργασίας (απόφαση BAG 2001).
Ειδικές άδειες για δημοσίους υπαλλήλους
Οι νομικές ρυθμίσεις για τους δημόσιους υπαλλήλους, από την άλλη πλευρά, είναι πολύ πιο λεπτομερείς.
Οι διατάξεις του νόμου SUrLV και των ειδικών αδειών των ομόσπονδων κρατιδίων περιλαμβάνουν επίσης τις περιπτώσεις στις οποίες ο εργοδότης χορηγεί ειδική ή μη αμειβόμενη ειδική άδεια, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχουν επίσημοι λόγοι εναντίον του.
Παραδείγματα είναι:
- Δραστηριότητες για διακλαδικούς και διακυβερνητικούς οργανισμούς (μη αμειβόμενοι).
- Στόχοι στρατιωτικής ή πολιτικής άμυνας (π.χ. πυροσβεστική και ιατρικές υπηρεσίες) (έως 10 εργάσιμες ημέρες).
- Εκπαίδευση ως βοηθός νοσοκόμου για μέγιστο διάστημα 20 εργάσιμων ημερών.
- Οικογενειακά ταξίδια στο σπίτι χωρισμένων γονέων για έως και 6 εργάσιμες ημέρες.
- Επαγγελματικοί, κρατικοί, εκκλησιαστικοί και αθλητικοί λόγοι (π.χ. συνεχής επαγγελματική κατάρτιση, εθελοντική ηγεσία ομάδων νέων, διασκέψεις κόμματος και εκκλησιών, αθλητικοί αγώνες της γερμανικής αθλητικής ένωσης).
- Εκπαίδευση ξένων γλωσσών στο εξωτερικό για διάστημα έως 3 μηνών.
- Εκτέλεση εθελοντικού κοινωνικού ή περιβαλλοντικού έτους για τους υπαλλήλους υπό δοκιμασία και / ή συνταξιούχους για διάστημα έως 24 μηνών (μη καταβληθέν).
- Μη αμειβόμενη απαλλαγή από την εργασία σε περίπτωση ασθένειας των παιδιών και φροντίδας συγγενών.
Επιπλέον, όλοι οι εργαζόμενοι έχουν θεμελιώδες δικαίωμα στην άνευ αποδοχών άδεια εργασίας, σύμφωνα με το άρθρο 45 του SGB V, εάν πρέπει να φροντίσουν ένα άρρωστο παιδί στο σπίτι. Η απαλλαγή περιορίζεται σε 10 εργάσιμες ημέρες ετησίως για ένα παιδί και 25 εργάσιμες ημέρες για πολλά παιδιά.
Για τους μονογονεϊκούς γονείς το δικαίωμα αυτό διπλασιάζεται σε 20 ή 50 εργάσιμες ημέρες, για παιδιά με σοβαρή αναπηρία ή ανίατη ασθένεια σε προχωρημένο στάδιο υπάρχει απεριόριστο δικαίωμα απαλλαγής.
Το εισόδημα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα αντικατασταθεί από το επίδομα ασθενείας ίσο με το 70% του εισοδήματος, εάν ο εργαζόμενος καλύπτεται από νόμιμη ασφάλιση υγείας.
Επιπλέον, από τον Ιούλιο του 2008, ο νέος νόμος περί μακροχρόνιας περίθαλψης (PflegeZG) ορίζει ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να απελευθερωθούν με 10 αμειβόμενες εργάσιμες ημέρες ετησίως για να φροντίσουν τους συγγενείς που χρειάζονται φροντίδα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Οι μακροχρόνιοι φροντιστές δικαιούνται ακόμη και 6μηνη άμισθη άδεια.
