Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε αρχικά την απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο, μετέδωσε το CNN Turk.
Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας έκρινε ότι το προεδρικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934 δεν έχει ισχύ και άνοιξε τον δρόμο για την λειτουργία του μνημείου ως τζαμί.
Ακολούθως, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε πριν λίγα λεπτά και το σχετικό διάταγμα…
Hayırlı olsun. pic.twitter.com/MzP6nzn9Jc
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) July 10, 2020
Σε δηλώσεις του, μετά τις παραπάνω εξελίξεις, ο εκπρόσωπος της τουρκικής Βουλής Μουσταφά Σεντόπ ανέφερε πως «το συντομότερο δυνατό, πιθανόν την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσουν οι προσευχές στον ναό». «Ήταν ένα όνειρο, ένας στόχος που πραγματοποιείται», πρόσθεσε.
Πώς θα λειτουργεί πλέον Αγιά Σοφιά
Σύμφωνα με όσα αναφέρει το τουρκικό δίκτυο TRT, σε ότι αφορά τη λειτουργία της Αγιάς Σοφιάς μετά την απόφαση του τουρκικού ΣτΕ και την υπογραφή σχετικού διατάγματος από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο ναός θα παραμείνει ανοιχτός τόσο για τους επισκέπτες από όλο τον κόσμο όσο και για τους πιστούς, η χριστιανική εικονογραφία του θα διατηρηθεί όπως ήταν μετά την κατάληψή της από τους Τούρκους, το 1453, ενώ η είσοδος θα είναι ελεύθερη για τους επισκέπτες.
Τι αναφέρεται στην απόφαση του τουρκικού ΣτΕ
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, η οποία είναι ιδιοκτησία του κοινωφελούς Ιδρύματος Μωάμεθ Πορθητή έχει διατηρηθεί και διασφαλίζεται «από τη νομική μας τάξη» και η Αγία Σοφία έχει παραχωρηθεί στο κοινό για να χρησιμοποιηθεί ως τζαμί κατ’απαίτηση του ιδρύματος.
Αναφέρει ακόμη ότι δεδομένου ότι πρόκειται για ακίνητη περιουσία και με βάση τον νομικό κανόνα, η φύση και ο σκοπός της ακίνητης περιουσίας στην ιδρυτική πράξη δεν μπορεί να αλλάξει, ενώ είναι δεσμευτικό το κράτος να διασφαλίσει ότι τα περιουσιακά στοιχεία του ιδρύματος χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τη βούληση του ιδρύματος. Επιπλέον, αναφέρει ότι κατά συνέπεια συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ακίνητη περιουσία που ανήκει στο ίδρυμα δεν είναι νομικά δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό εκτός από τζαμί. Προσθέτει ότι ως εκ τούτου η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου (του 1934) δεν ήταν σύμφωνη με τον νόμο.
«Εξήχθη το συμπέρασμα ότι η ιδρυτική πράξη το διέθετε ως τζαμί και η χρήση του εκτός αυτού του χαρακτήρα δεν είναι δυνατή νομικώς», αναφέρει το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας.
«Η κυβερνητική απόφαση του 1934 με την οποία τερματίστηκε η χρήση της (Αγίας Σοφίας) ως τζαμί ορίζοντάς την ως μουσείο δεν είναι σύννομη», επισημαίνεται στην απόφαση.
Αργά το απόγευμα της Παρασκευής, στις 20:53, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν θα απευθύνει διάγγελμα για το θέμα της Αγίας Σοφίας.
Σημειώνεται πως λίγο πριν ανακοινωθεί η απόφαση του τουρκικού ΣτΕ, ο γαμπρός του Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών έκανε ένα tweet χρησιμοποιώντας τον στίχο του ποιητή Necip Fazıl Kısakürek: «Υπομονή νέοι μου! Δεν ξέρω αν θα γίνει σήμερα ή αύριο αλλά η Αγιά Σοφιά θα ανοίξει».
Μετά την ανακοίνωση της απόφασης, δεκάδες Τούρκοι συγκεντρώθηκαν έξω από την Αγιά Σοφιά.
Είχε εκφράσει ανησυχίες η UNESCO
Η UNESCO τόνισε χθες στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς ότι η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις.
Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ.
«Για οποιαδήτε μετατροπή πρέπει να ειδοποιηθεί η Ουνέσκο από το κράτος εκ των προτέρων, και θα πρέπει να υπάρξει (νέα) διαδικασία αξιολόγησης, εάν χρειάζεται, από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς», πρόσθεσε.
Η UNESCO υπογράμμισε ακόμη ότι έχει εκφράσει τις ανησυχίες της στις τουρκικές αρχές με επιστολές της και ότι επέδωσε ξανά το μήνυμα αυτό στον πρεσβευτή της Τουρκίας στην Οργάνωση χθες Πέμπτη.
