Ήταν μια διαμαρτυρία εθελοντών, ακτιβιστών, φοιτητών αλλά και απλών πολιτών, διαφορετική από αυτές που έχουμε συνηθίσει. Αναγκαστικά διαφορετική εξαιτίας της πανδημίας που έχει αλλάξει τα δεδομένα και στις δημόσιες συναθροίσεις.
«Αλληλεγγύη για όλους» έλεγε το κάλεσμα στα social media και παρά τις αποστάσεις που έπρεπε να τηρούνται και τις μάσκες προστασίας τα συνθήματα των συγκεντρωμένων στην κεντρική Marktplatz της Βόννης ήταν σαφή και ηχηρά: «Έχουμε χώρο για τους πρόσφυγες!» (Wir haben Platz), «Να μην μείνει κανείς πίσω» (Leave no one behind), «Εκκενώστε τη Μόρια!» (Evacuate Moria).
Η κυριακάτικη πρωτοβουλία ξεκίνησε μέσω διαδικτύου. Διοργανώθηκε από οκτώ ανθρωπιστικές ΜΚΟ, οργανώσεις αρωγής και πρωτοβουλίες από τη Βόννη που εστιάζουν σε θέματα προσφύγων και μεταναστών και οι οποίες συνεργάζονται με εθελοντές που βρίσκονται στη Μόρια ή σε αποστολές διάσωσης προσφύγων στη Μεσόγειο.
Όπως ανέφερε στην DW η 23χρονη Ντάνα από την πρωτοβουλία Seebrücke Bonn, στόχος είναι να γίνει γνωστή στους περαστικούς η πραγματική κατάσταση στα προσφυγικά κέντρα των ελληνικών νησιών και ειδικά στη Μόρια. «Θεωρούμε ότι το προσφυγικό δεν παρουσιάζεται από τα γερμανικά μέσα με επαρκή τρόπο, γι αυτό θέλουμε με παρόμοιες δράσεις να ευαισθητοποιήσουμε, όσο μπορούμε, την κοινωνία των πολιτών. Και η Βόννη έχει χώρο (Βonn hat Platz) είναι το μήνυμα που θέλουμε να στείλουμε» λέει η Ντάνα.
H ίδια έχει δραστηριοποιηθεί τα τελευταία χρόνια σε δομές υποδοχής προσφύγων που έφταναν στη Γερμανία από ελληνικά προσφυγικά κέντρα κι έτσι έχει ακούσει από πρώτο χέρι τις εμπειρίες και εξιστορήσεις τους. «Η γερμανική κυβέρνηση με την υποδοχή 57 προσφυγόπουλων κινείται μόνο στα όρια των συμβολισμών, ενώ στην πραγματικότητα μιλάμε για 40.000 ανθρώπους που είναι εγκλωβισμένοι στα ελληνικά νησιά και χρειάζονται άμεση βοήθεια. Το βρίσκω σκανδαλώδες» λέει η Ντάνα.
«Να δείξουν αλληλεγγύη οι πολίτες στη Γερμανία»
Για την Σαρλότε, νεαρή φοιτήτρια Ιατρικής, η οποία είναι μέλος της οργάνωσης διάσωσης προσφύγων στη Μεσόγειο See Eye και η οποία έχει κάνει Erasmus στη Θεσσαλονίκη, είναι σημαντικό οι απλοί πολίτες να κάνουν ό,τι μπορούν για να ελαφρύνουν την κατάσταση που επικρατεί στα προσφυγικά κέντρα των ελληνικών νησιών αλλά και στη νότια Ιταλία. «Δεν πρέπει απαραίτητα να συντρέξουν στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Αρκεί σε τοπικό επίπεδο οι κάτοικοι της Βόννης να δηλώσουν πρόθυμοι να υποδεχθούν πρόσφυγες».
Η Σαρλότε επρόκειτο να φύγει στην Ελλάδα για να βοηθήσει εθελοντικά πρόσφυγες εκεί, αλλά ο κορωνοϊός ανέστειλε τα σχέδιά της. Θα πάει όμως σίγουρα, όπως λέει, γιατί το θεωρεί σημαντικό. «Μιλάω με ανθρώπους που βρίσκονται στη Λέσβο.
Μου μεταφέρουν ότι η κατάσταση είναι δραματική. Στις αρχές Μαρτίου, όταν συνέβησαν τα γεγονότα στα ελληνοτουρκικά σύνορα, πολλοί άνθρωποι άρχισαν να καταφθάνουν ξανά στη Λέσβο. Τότε περίπου ξέσπασε και η πανδημία του κορωνοϊού στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Είναι πολύ δύσκολο να λάβουν προστασία και περίθαλψη οι άνθρωποι στη Μόρια. Από ιατρική άποψη τα μέτρα που πήραμε στην Ευρώπη είναι αδύνατο να εφαρμοστούν εκεί. Πολλοί άνθρωποι μένουν ακόμη και σε παραλίες, όπου συχνά φθάνουν κολυμπώντας, αφού έχουν αναποδογυριστεί τα πλοιάρια που τους μετέφεραν.
Δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Είναι η απόλυτη υγειονομική καταστροφή από ιατρική και ανθρωπιστική άποψη». Η Σαρλότε καλεί τους συμπολίτες της εν καιρώ πανδημίας να μην μένουν απλώς στο σπίτι βλέποντας Netflix, αλλά να είναι παρόντες στη δημόσια συζήτηση ή να κάνουν ίσως κάποια δωρεά. «Είναι απλό».
«Μπορούμε να πετύχουμε πολλά σε τοπικό επίπεδο»
«Είναι πολλά αυτά που μπορούμε να κάνουμε ξεκινώντας από τοπικό επίπεδο. Και στη Γερμανία βλέπουμε πόσες λύσεις θα υπήρχαν για το προσφυγικό, εάν η πολιτική απλά το ήθελε» συμπληρώνει ο 26χρονος Κάι που έχει σπουδάσει Μαθηματικά και Πολιτικές Επιστήμες και τα τελευταία χρόνια είναι ενεργός τόσο στην πρωτοβουλία Seebrücke Bonn όσο και στην οργάνωση See Eye, με την οποία σχεδιάζει να φύγει σε κάποια αποστολή διάσωσης στη Μεσόγειο – όταν οι καιροί το επιτρέψουν.
Ο Κάι αναφέρει ότι η Βόννη διαθέτει σχεδόν 330 καταλύματα, όπου θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν πρόσφυγες. «Θα μπορούσαμε κάλλιστα να δεχθούμε ανθρώπους από τα προσφυγικά κέντρα των ελληνικών νησιών. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τη Βόννη αλλά για όλη τη Γερμανία. Υπάρχουν χώροι αλλά δεν συμβαίνει τίποτα».
Για τον Κάι είναι άδικο να γίνεται στη χώρα του έκκληση για αλληλεγγύη την εποχή του κορωνοϊού κι αυτή να αφορά μόνο τους Γερμανούς και όχι όλους τους ανθρώπους, πόσο μάλλον όταν εντός της ΕΕ υπάρχουν τόσοι πρόσφυγες που ζουν υπό άθλιες συνθήκες. «Δεν μπορούμε να το ανεχτούμε» λέει εμφατικά.
Όσο για την ΕΕ, ο Κάι θεωρεί ότι φέρει επίσης μεγάλη ευθύνη επειδή δεν έχει πιέσει επαρκώς για την κατανομή προσφύγων σε όλα τα κράτη-μέλη, ενώ αναφορικά με τη Γερμανία και τη Γαλλία θεωρεί ότι θα μπορούσαν να είχαν κάνει ήδη πολύ περισσότερα.
Η Βόννη πάντως είναι μία από τις 144 γερμανικές «Πόλεις -Ασφαλή Λιμάνια», οι οποίες εδώ και κάποιους μήνες έχουν δηλώσει πρόθυμες να δεχθούν πρόσφυγες από τα κέντρα των νησιών του Αιγαίου.
Ωστόσο μέχρι σήμερα η πρωτοβουλία συναντά εμπόδια, διότι η προσφυγική και μεταναστευτική πολιτική εμπίπτουν στις αρμοδιότητες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και της Βundestag. Aποφάσεις δηλαδή που αφορούν την υποδοχή προσφύγων δεν μπορούν να λαμβάνονται σε τοπικό επίπεδo.
Ωστόσο πρωτοβουλίες σαν κι αυτές στη Βόννη μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλός πίεσης, υποδεικνύοντας την κατεύθυνση. Το μήνυμα είναι σαφές: υπάρχουν χώροι για υποδοχή προσφύγων και είναι διαθέσιμοι. Αρκεί να δοθεί το πράσινο φως από τους ιθύνοντες στο Βερολίνο.
